10 levenslessen van Maya Angelou uit ‘Brief aan mijn dochter’

Titel
Brief aan mijn dochter
Oorspronkelijk
Letter to My Daughter
Auteur
Maya Angelou
Vertaling
Kathleen Rutten
Uitgeverij
De Geus
Jaar
2010
Pagina's
192

In Een brief aan mijn dochter schrijft Maya Angelou aan de dochter die ze nooit heeft gehad, maar wel overal om zich heen ziet. Ze voelt zich verbonden met vrouwen van over de hele wereld als in een moeder-dochterrelatie.

Ik heb het leven geschonken aan één kind, een zoon, maar ik heb talloze dochters. Jullie zijn zwart en wit, joods en moslim, Aziatisch, Spaanssprekend, indiaans en eskimo. Jullie zijn dik en dun, knap en lelijk, lesbisch en hetero, ontwikkeld en onontwikkeld en ik richt me tot jullie allemaal. Dit is mijn gift aan jullie.

In een terugblik op haar leven als moeder en als dochter deelt Angelou haar belangrijkste levenslessen. Ze schrijft over hoe ze in het door rassendiscriminatie verdeelde Arkansas is grootgebracht door haar onstuimige grootmoeder. Over de tijd die ze doorbracht bij haar meer wereldlijke en minder religieuze moeder. En over religie, liefde, vriendschap en dankbaarheid. Maar het is niet enkel zonneschijn in Brief aan mijn dochter. In het hoofdstuk ‘Geluk, toeval of verhoord gebed’ brengt Maya Angelou een indrukwekkende herinnering aan een bijna fatale mishandeling. Pijnlijk en rauw geschreven.

Over het algemeen is Brief aan mijn dochter misschien af en toe wat belerend, maar als iemand met wijsheden mag strooien en van anderen een beter mens kan maken dan is het Maya Angelou wel. Wat ik heel mooi vind is dat de schrijfster haar eigen ‘fouten’ in het leven niet negeert, maar er eerlijk over schrijft en er levenslessen uit trekt. Zoals die keer dat ze op een feestje in Senegal als enige over een tapijt loopt – later blijkt dat hier het eten op opgediend wordt – of dat ze tijdens een speech voor een zaal bekende Hollywood acteurs dichtklapt en geen woord weet uit te brengen. Wees wel voorbereid op veel Amerikaans nationalisme en een grote aandacht voor religie.

Brief aan mijn dochter - Maya Angelou

10 levenslessen van Maya Angelou

Door tien quotes te selecteren uit Brief aan mijn dochter geef ik je graag een indruk van de belangrijkste levenslessen van Maya Angelou.

1. Liefdadigheid is belangrijk

Liefdadigen zeggen in feite: ‘Ik blijk meer te hebben dan ik nodig heb en jij blijkt minder te hebben dan je nodig hebt. Ik zou graag mijn overvloed met je delen.’

Maya Angelou legt een belangrijk verschil bloot tussen filantropen en liefdadigen. Filantropen lopen graag te koop met hun gulle gunsten en willen als weldoener worden gezien. Tegelijkertijd hebben ze vaak geen relatie met de ontvangers van hun gulheid en worden ze vertegenwoordigd door comités en delegaties. Angelou kiest ervoor mensen te helpen in haar omgeving, op welke manier ze maar kan, zonder hiermee te koop te lopen. Geven om het geven en niet om je eigen imago te verheffen.

2. Ken de kracht van een glimlach en een goede daad

Die dag kwam ik erachter dat ik een gever kon zijn door simpelweg tegen een ander te lachen. In de daaropvolgende jaren leerde ik dat een vriendelijk woord, een steunbetuiging, een liefdadige gift is. Ik kan opschuiven en plaatsmaken voor iemand. Ik kan mijn muziek harder zetten als dat gewenst is of zachter als ze ergenis geeft.

Het is niet moeilijk om goed te doen in deze wereld. Begin met een glimlach en houd rekening met elkaar, dan kom je al een heel eind.

3. Wees eerlijk

Laten we mensen de waarheid zeggen. Wanneer mensen vragen: ‘Hoe gaat het met je?’ heb dan af en toe het lef om eerlijk te antwoorden. Maar je moet wel beseffen dat sommige mensen je uit de weg zullen gaan omdat ook zij pijnlijke knieën en een zeer hoofd hebben en ze niet willen weten hoe het met de jouwe gesteld is. Maar bekijk het op deze manier: als mensen uit je buurt blijven, dan heb je meer tijd om te mediteren en op zoek te gaan naar een kuur voor wat je echt scheelt.

Waar ‘hoe gaat het met je?’ vaak leidt tot een oppervlakkig gesprek, kan het ook de start zijn voor meer diepgang in menselijke relaties. Wees open en eerlijk over jezelf en je gemoedstoestand. Dit kan een ander inspireren tot meer openheid en uiteindelijk een betere vriendschap. Bovendien hoef je niet altijd te doen alsof alles goed met je gaat, je mag je gerust kwetsbaar opstellen.

4. Platvloersheid is geen kunst

We moeten de moed hebben om te zeggen dat zwaarlijvigheid niet grappig is en vulgariteit niet amusant.

Maya Angelou is van mening dat spotternij en sarcasme geen onderdeel hoeven te zijn van onze dagelijkse gesprekken. Bovendien vindt ze dat te veel artiesten platvloersheid tot kunst proberen te verheffen, terwijl ‘hun openlijke grofheid enken hun omvangrijke minderwaardigheidsgevoel blootlegt‘. Je hoeft niet grof te zijn om grappig te zijn. En het is niet nodig om jezelf of anderen door het slijk te halen.

5. Seksueel geweld is een misdaad

Een brute verkrachting is een wrede, bloedstollende, adembenemende, verpletterende daad van geweld en zo moeten we het ook noemen.

Het baart Maya Angelou, en mezelf, zorgen dat wetenschappers en de media te vaak van verkrachting een acceptabele en zelfs verklaarbare maatschappelijke gebeurtenis maken. Terwijl slachtoffers bij wijze van spreken de deur niet meer uit durven, komen daders er vaak veel te gemakkelijk vanaf. Er komt begrip voor hun acties en slachtoffers worden beschaamd. Volgens de wetenschappers die Angelou aanhaalt, gaat het verkrachters vaak om het uitoefenen van macht. Hierover schrijft ze: ‘Het baart me zorgen dat aanvaarding van de machtstheorie de brute gemeenheid van de daad trivialiseert, afzwakt en ontdoet van haar scherpe kantjes‘.

6. Dankbaarheid is het medicijn voor pessimisme

Stormachtige of zonnige dagen, heerlijke of eenzame nachten, ik blijf dankbaar Als ik per se pessimistisch wil zijn, kan dat morgen altijd nog.

Ook Maya Angelou is wel eens onzeker, maar gaat dit te lijf door te bedenken hoe gezegend ze is. Dat houdt al het pessimisme en alle angsten op afstand.

7. Vreemden kunnen vrienden worden

Ik heb geleerd dat er achter het gezicht van een vreemde een vriend kan schuilen.

Als je al meteen een oordeel hebt over mensen, kun je heel veel potentiele vriendschappen mislopen. Onthoud dat elke vriend ooit begonnen is als een vreemde en stel je open om nieuwe mensen te leren kennen.

8. Het toppunt van wereldwijsheid is uiterste eenvoud

In een onbekende cultuur is het verstandig om niet met vernieuwingen, voorstellen of lessen aan te komen.

Sta open voor andere culturen. Kijk niet alleen door je eigen (westerse) bril. En probeer al helemaal niet mensen te veranderen. Luisteren en observeren is de sleutel tot het tonen van interesse.

9. Onwetendheid vind je overal

Waar je ook gaat wonen, overal kun je totale onwetendheid tegenkomen.

Weglopen van je problemen (hoe groot of hoe klein) heeft geen zin. Bekrompen mensen vind je overal.

10. Het liefdeslicht verrijkt ons allemaal

Ik loof minnaars, minnaars beuren me op, ik wordt gestimuleerd door hun moed en geïnspireerd door hun hartstocht.

Toen een vijfenzestigjarige vrouw in het huwelijk trad met een man van tweeënvijftig leverde dit veel afkeuring op. Maya Angelou was echter op de hand van de tortelduifjes. In haar filosofie is de liefde tussen twee mensen niet alleen iets moois voor het koppel zelf. ‘Eenieder van ons op zie hun liefdeslicht valt, wordt erdoor verrijkt‘. Oftewel: wees niet afgunstig over de relaties van anderen. Gun mensen de liefde en zie hoe hun geluk op anderen afstraalt.

Brief aan mijn dochter - Maya Angelou

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!