Ghana ga weg: succes is geen garantie voor geluk

Titel
Ghana ga weg
Oorspronkelijk
Ghana Must Go
Auteur
Taiye Selasi
Vertaling
Auke Leistra
Uitgeverij
Atlas Contact
Jaar
2013
Pagina's
382

Kweku Sai gaat dood. De eerste 115 pagina’s van Ghana ga weg is de topchirurg aan het doodgaan, op blote voeten in zijn tuin. Hij blikt terug op zijn leven, als arts in Amerika, de liefde voor zijn Eerste Vrouw, Die Andere Vrouw en zijn Tweede Vrouw, de geboorte van zijn kinderen en de terugkeer naar Ghana. In deel twee en deel drie van het boek lezen we hoe het zijn kinderen – verspreid over de wereld – is vergaan en wat er gebeurt als ze allemaal weer samenkomen in Ghana. Ghana ga weg is een hartverscheurende, maar prachtige familieroman. Rauw geschreven, maar ook met humor en compassie: Taiye Selasi imponeert met dit debuut.

Ghana ga weg - Taiye Selasi

Vereniging van een uiteengevallen familie

Op de drempel van zijn huis in Accra overlijdt Kweku Sai. Het nieuws van Kweku’s dood verenigt de mensen die hij ooit op een koude nacht in Boston in de steek liet. Zijn ex-vrouw Fola; hun oudste zoon Olu, nu zelf arts in Amerika; dochter Taiwo, een lanterfanter, net gestopt met haar rechtenstudie in New York na een affaire met haar mentor; haar tweelingbroer Kehinde, succesvol schilder in Londen; en hun kleine zusje Sadie, talentvol student aan Yale, die worstelt met haar identiteit.

Hoe kwam het dat de familie van Kweku over de hele wereld uiteenviel? Waaraan ging de ooit zo succesvolle immigrant kapot, om zijn verwanten mee de afgrond in te sleuren? Welke misdaden werden gepleegd in de naam van de liefde? In de week die ze samen doorbrengen, worden de geheimen van de familie Sai langzaam maar zeker ontsluierd.

We deden wat we kenden. Dat was wat we kenden. Weggaan.

Ghana ga weg - Taiye Selasi

Een eenzaam overlijden

Kweku groeit op in armoede in een klein dorp aan de Ghanese kust. Vanwege zijn uitzonderlijke intelligentie weet hij een beurs te bemachtigen om geneeskunde te gaan studeren aan een Amerikaanse topuniversiteit. Het is aan deze universiteit dat hij de Nigeriaanse Fola ontmoet. Al tijdens hun studies besluiten de twee te trouwen en starten ze een gezin. Financieel hebben ze het niet altijd gemakkelijk, maar het is de liefde die de familie bij elkaar houdt. Totdat de bom barst: Kweku verlaat, plotseling en schijnbaar uit het niets, zijn gezin. Vanaf dit moment ontstaan er barstjes in de relaties tussen alle gezinsleden. Het boek begint echter vele jaren later met de dood van Kweku Sai.

Kweku sterft met blote voeten op een zondag voor zonsopgang, zijn slippers staan nog bij de deur naar de slaapkamer, als honden.

Dat het Kweku Sai 115 pagina’s kost om te sterven, neem ik voor lief omdat Taiye Selasi deze scéne zo prachtig verstild, bijna in slow motion, heeft opgetekend. De belangrijkste momenten uit zijn leven schieten aan Kweku voorbij, terwijl hij langzaam neer gaat in het met dauw bedekte gras. Vooral het concept van de cameraman maakt deze flashbacks interessant. Kweku beeldt zich in dat hij altijd vergezeld wordt door een cameraman die zijn leven filmt. Op deze manier kijkt hij soms op een afstandje naar de situaties die hij meemaakt. Als lezer zien we verschillende scènes uit zijn leven dus door de lens van een onbestaande cameraman.

Ghana ga weg - Taiye Selasi

Emoties, conflicten en eenzaamheid

In het tweede en het derde deel van Ghana ga weg leren we, na zijn overlijden, de gezinsleden van Kweku Sai beter kennen. Het is duidelijk dat het plotselinge vertrek van hun vader bij alle kinderen sporen heeft nagelaten. Niemand zal ooit meer de oude worden. Oudste zoon Olu is net als zijn vader chirurg geworden en lijkt met zijn vriendin het perfecte leven te leiden. De succesvolle chirurg probeert het leven echter net zo klinisch te benaderen als zijn vakgebied, waardoor hij alle emoties buitenspel zet.

Hij heeft een keer gelezen dat frustratie zelfmedelijden is onder een andere naam.
Nou ja, als het beestje maar een naam heeft.

De tweeling, Taiwo en Kehinde, zijn allebei een compleet andere richting ingeslagen en hebben in het dagelijks leven nog nauwelijks contact. Zij is gestopt met haar rechtenstudie terwijl hij een talentvolle kunstenaar is. Er is duidelijk een conflict gaande tussen de twee dat te maken heeft met hun verleden. Tot slot maken we kennis met de 21-jarige Sadie. Als nakomertje wordt ze nog altijd liefkozend ‘de baby’ genoemd. Maar ze is volop op zoek naar haar eigen identiteit als jongvolwassen vrouw. Ze heeft een negatief zelfbeeld – voornamelijk wat betreft haar gewicht, al zou ze ook liever wit dan zwart zijn – en twijfelt aan haar seksuele geaardheid.

Ghana ga weg - Taiye Selasi

Een gedeeld verleden

Het gezin van Kweku Sai bestaat uit zeer verschillende persoonlijkheden, die voor veelal dezelfde problemen komen te staan vanwege hun gedeelde verleden. Allemaal voelen ze zich eenzaam. Alsof ze nergens bijhoren. Praten over gevoelens vinden ze maar lastig. Familie speelt geen rol in hun alledaagse leven. Soms hebben ze jarenlang geen contact met elkaar. Totdat hun vader overlijdt, dan pas lijkt het moment daar om de familiebanden aan te snoeren. En dat gebeurt in Ghana, een land waar enkel oudste zoon Olu al eerder is geweest. In de culturele context van hun vaderland vinden ze elkaar terug. Is het ooit te laat om een ‘echte’ familie te worden? Taiye Selasi laat zien van niet.

In Ghana ga weg lijkt het geluk een Ghanees-Nigiriaanse familie toe te lachen in de Verenigde Staten. Maar ondanks het succes van verschillende familieleden, valt de familie steeds verder uiteen. Taiye Selasi toont in deze hartverscheurende familieroman aan dat succes geen garantie is voor geluk.

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!