Laten we het er maar niet over hebben: actuele en belangrijke poëziebundel

Titel
Laten we het er maar niet over hebben
Auteur
Akwasi
Uitgeverij
Ambo|Anthos
Jaar
2018
Pagina's
137

We spreken bijna nooit uit wat we werkelijk denken. We houden onze gedachten voor ons of geven een veilig antwoord en omzeilen het probleem. In de dichtbundel Laten we het er maar niet over hebben gaat Akwasi dit omzeilen te lijf. Of het nu gaat om je haar of je hoofddeksel, je taal of je Nederlands, je adem of je tanden, je kleur, je houding, je kookkunsten, je familie, je verzwegen geschiedenis, je hartkloppingen, je stijl, je geloofsovertuiging, je seksuele geaardheid, je fobieeën of je achtergrond – Akwasi laat geen enkel onderwerp onbesproken. Dat hij een verhalenverteller is moge duidelijk zijn. Laten we het er maar niet over hebben bespreekt grootse thema’s op een zeer toegankelijke wijze. Hoewel ik zelf de gedichten qua rijm en woordkeuze iets te simpel vind, denk ik dat deze gedichten veel jongeren zullen aanspreken. Poëzie stoffig, spiritueel of saai? Niet als de gedichten van de hand van Akwasi zijn.

ik zal ook niet grijpen naar je tas
waarom houd je die trouwens zo krampachtig vast

Laten we het er maar niet over hebben

Gedichten als gespreksstarter

In Laten we het er maar niet over hebben heeft de auteur het over racisme, religie, vegetarisch eten, huidskleur, Zuid-Afrika, apartheid, slavernij en nog heel veel meer. Recht voor zijn raap bespreekt Akwasi onderwerpen waar veel mensen liever niet over spreken. Maar door het te negeren of te doen alsof er geen racisme in Nederland bestaat zal er niets veranderen. Dus ik vind het heel belangrijk dat deze gedichten als gespreksstarter kunnen dienen. De tijd dat men de andere kant op kijkt tijdens racisme moet nu echt voorbij zijn.

wist niet wat voor kracht ik in mij had
toen ik me schaamde voor mijn huidskleur
en me schaamde voor mijn haar

In gedichten als ‘vrijdag 1 december 1995’ en ‘decemberblind’ spreekt Akwasi zich uit tegen Zwarte Piet. Een ‘kinderfeest’ waar hij al van kinds af aan een hekel aan heeft. In het eerste gedicht lezen we dat de meester zei “jij hoeft je straks niet te schminken hè / akwasi / jij bent al kankerzwart“. Mede daarom is Akwasi liever decemberblind en laat hij de feestelijkheden aan zich voorbij gaan. En dat is schrijnend om te lezen. Het is tijd voor een moderne oplossing – geen Zwarte Pieten meer alsjeblieft, dan kunnen we het Sinterklaasfeest leuk maken voor iedereen.

Laten we het er maar niet over hebben

Mee-eten en moslimhaat

Sinterklaas is niet de enige Nederlandse gewoonte die terug komt in Laten we het er maar niet over hebben. In ‘etenstijd’ schrijft Akwasi over al die keren dat hij bij mensen op bezoek was en rond etenstijd voor de televisie werd gezet; mee-eten was geen optie. Terwijl bij de auteur thuis iedereen altijd mocht aanschuiven, ondanks het feit dat ze het niet breed hadden. In ‘ruggen horen niets’ reflecteert hij op de manier waarop mensen maar al te graag achter elkaars rug over elkaar praten. Maar Akwasi is niet bang om ook de zwaardere thema’s aan te pakken. In ‘zwarte mensen zijn lui’ grijpt hij terug naar het koloniale verleden en ‘as selamun aleikum’ gaat over moslimhaat in Nederland.

nog veel meer respect
dat je je hooghoudt
en het hoofd boven water

omdat het erop lijkt alsof
ze in nederland steeds meer moslims haten

En dan is er nog een ode aan Martin Luther King, een gedicht over daten en brieven aan verschillende exen. Hoewel het grootste gedeelte van de gedichten zich afspeelt in Nederland, neemt Akwasi ons in Laten we het er maar niet over hebben ook mee naar Zuid-Afrika. Hij schrijft oa. over de apartheid, maar ook over de manier waarop er in Europa naar Afrika gekeken wordt.

europa is niet een eenheid van landen
die we op een hoop gooien

we willen niet eens één europa zijn
waarom doen we dit dan wel bij afrika

Laten we het er maar niet over hebben

Herkenbare gedichten in een prachtig jasje

Hoewel ik zelf de gedichten qua rijm en woordkeuze iets te simpel vind – ik mis de metaforen waar ik zo van houd in poëzie – denk ik dat deze gedichten veel jongeren zullen aanspreken. Laten we het er maar niet over hebben lijkt me dan ook een ideaal boek om te gebruiken in de lessen Nederlands. Of vanwege de thematiek bij maatschappijleer. Akwasi laat zien dat poëzie niet saai, stoffig of spiritueel hoeft te zijn, maar dat het ook eigentijds en betekenisvol kan zijn. Herkenbaar ook voor veel middelbare scholieren, denk ik.

tijdens je monoloog dacht ik aan
mijn uitvaartverzekering
want ik ging dood vanbinnen

De vormgeving van Laten we het er maar niet over hebben is overigens prachtig. Witte pagina’s met gedichten worden afgewisseld met zwarte pagina’s met korte quotes. Op deze manier zit de tegenstelling tussen zwart en wit, waarover we veel lezen in deze bundel, ook in de vormgeving van het boekje vervat.

zie mij alsjeblieft als een man
en niet als een man van kleur

Laten we het er maar niet over hebben is een prachtige dichtbundel qua thematiek, toegankelijk geschreven voor jong en oud. Hoewel de gedichten voor de geoefende poëzielezer hier en daar wat simpel aanvoelen, is de boodschap ontzettend belangrijk. Akwasi brengt racisme in de Nederlandse samenleving in kaart in een actuele dichtbundel waarin velen zich zullen herkennen en anderen iets van kunnen leren. 

Laten we het er maar niet over hebben

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!