Lieve Ijeawele: een feministisch manifest in vijftien voorstellen

Titel
Lieve Ijeawele of Een feministisch manifest in vijftien voorstellen
Oorspronkelijk
Dear Ijeawele, or A Feminist Manifesto in Fifteen Suggestions
Auteur
Chimamanda Ngozi Adichie
Vertaling
Hien Montijn
Uitgeverij
De Bezige Bij
Jaar
2017
Pagina's
85

In Lieve Ijeawele of Een feministisch manifest in vijftien voorstellen schrijft Chimamanda Ngozi Adichie een brief aan een goede vriendin. Hierin probeer ze de vraag ‘hoe kan ik mijn dochtertje tot feministe opvoeden?’ te beantwoorden door middel van vijftien voorstellen te doen.

Lieve Ijeawele - Chimamanda Ngozi Adichie

Omdat je een meisje bent

In Lieve Ijeawele maakt Adichie korte metten met de genderdiscussie en het bestaan van genderrollen. Als er een ding is wat ik ondertussen weet van de auteur – na het lezen van We moeten allemaal feminist zijn en haar roman Paarse hibiscus – is het dat ze streeft naar gelijkheid tussen man en vrouw.

Leer haar dat het begrip ‘genderrollen’ volslagen nonsens is. Zeg haar nooit en te nimmer dat ze iets wel of niet moet doen ‘omdat je een meisje bent’.
‘Omdat je een meisje bent’ is nooit voor iets een reden. Echt nooit.

In de vijftien voorstellen van Adichie komt een breed scala aan thema’s aan bod. De schrijfster vindt bijvoorbeeld dat vrouwen niet per definitie verantwoordelijk moeten zijn voor het huishouden of het koken van maaltijden (en daar ben ik het helemaal mee eens).

De kennis van koken is niet van tevoren geïnstalleerd in de vagina. Koken leer je. Koken – huishoudelijk werk in het algemeen – is een levensvaardigheid die idealiter zowel mannen als vrouwen moeten bezitten.

Lieve Ijeawele - Chimamanda Ngozi Adichie

Zonder met de vinger te wijzen

De schrijfstijl van Adichie leest vlot. Haar voorstellen in Lieve Ijeawele zijn aangevuld met persoonlijke anekdotes. Hoewel ze handgrepen aanreikt voor een feministische opvoeding, wijst de auteur nergens met de vinger. Ze voelt zich niet moreel beter dan wie dan ook en houdt een realistische en open blik.

Voorafgaand aan haar voorstellen zegt ze immers ook: “En vertrouw altijd, boven alles, op je instinct, omdat liefde voor je kind je zal leiden.” Ze stelt haar vriendin gerust. Ook als ze niet aan alle voorstellen kan voldoen, zal de ontvanger van de brief een goede moeder worden.

Leer haar dat liefhebben niet alleen geven is, maar ook krijgen.

Thema’s als de liefde, maar ook het feminisme zelf komen aan bod. Adichie maakt in Lieve Ijeawele heel duidelijk dat mannen niet de vijand zijn. Dat vrouwen niet beter zijn dan mannen. Maar dat het in haar visie gaat over gelijkheid.

“Soms wordt in de genderdiscussie aangenomen dat vrouwen moreel ‘beter’ zouden zijn dan mannen. Dat zijn ze niet. Vrouwen zijn even menselijk als mannen.”

Lieve Ijeawele - Chimamanda Ngozi Adichie
Adichie stelt dat vrouwen niet ‘moreel beter’ zijn dan mannen. Haar collega auteur Rebecca Solnit denkt daar in Mannen leggen me altijd alles uit heel anders over.

Leer haar van boeken houden

Hoewel ik zelf (voorlopig) geen kinderwens heb, vond ik het heel tof om te lezen. Een aantal fragmenten lieten mij stuiteren van enthousiasme. Bijvoorbeeld wanneer Adichie zich uitspreekt over het belang van boeken in het opgroeien.

Leer haar van boeken houden. De beste manier is en passant het voorbeeld te geven. Als ze jou ziet lezen, zal ze begrijpen dat lezen nuttig is. Als ze niet naar school zou gaan en alleen maar boeken zou lezen, zou ze aantoonbaar beter geïnformeerd raken dan een conventioneel opgevoed kind. Boeken zullen haar helpen de wereld te begrijpen en te onderzoeken, haar helpen zichzelf uit te drukken, en haar helpen bij wat ze ook maar wil worden – kok, wetenschapper, zanger, ze profiteren allemaal van de vaardigheden opgedaan door lezen.

Lieve Ijeawele - Chimamanda Ngozi Adichie

Groet de wereld

Een tweede stokpaardje waar ik me in het dagelijks leven heel bewust van ben, is respect voor andere mensen. Ik vind het heel belangrijk om altijd iedereen te groeten. Op mijn werk praat ik altijd met de schoonmakers, de mensen achter de receptie en waar ik ook ga probeer ik altijd attent en vriendelijk te zijn. Niets voelt zo vervelend om genegeerd te worden. Een eenvoudige ‘hallo’ kan iemand een glimlach op het gezicht bezorgen.

Leer haar over privilege en ongelijkwaardigheid en hoe belangrijk het is iedereen die haar geen kwaad wil doen in zijn waarde te laten – leer haar dat de hulp in de huishouding een mens is zoals zij, leer haar dat ze altijd de chauffeur groet.

Lieve Ijeawele - Chimamanda Ngozi Adichie

Sympathie en antipathie

Een derde fragment dat heel dicht bij huis kwam voor mij gaat over de manier waarop anderen naar je kijken. Voor mij persoonlijk is het nooit van belang geweest om door iedereen aardig gevonden te worden. Zelf vind ik immers ook niet iedereen aardig. Toch leidde dit in mijn vorige relatie tot vele conflicten, omdat mijn toenmalige partner het juist heel belangrijk vond dat iedereen hem aardig vond. Gelukkig staat Adichie aan mijn kant.

Laat haar zien dat niet iedereen haar aardig hoeft te vinden. Zeg haar dat als iemand haar niet aardig vindt, er iemand anders zal zijn die haar wel aardig vindt. Zeg haar dat ze niet alleen maar een object is dat wel of niet in de smaak valt, maar dat ze ook een subject is met sympathieën en antipathieën.

Met Lieve Ijeawele geeft Chimamanda Ngozi Adichie handvatten voor een feministische opvoeding in een diverse wereld. Ze heeft aandacht voor een groot scala aan thema’s – liefde, het huishouden, privileges, boeken, het feminisme zelf, genderrollen, … – maar wijst nergens met de vinger. Ze geeft moeders in spe naast goede raad ook zelfvertrouwen. “Moederschap is een prachtig geschenk, maar laat moederschap niet je enige kwaliteit zijn. Wees een compleet mens.” Ik zie me dit boekje in de toekomst vaak cadeau geven aan zwangere vriendinnen. Ook heel geschikt voor moeders van jongetjes, lijkt me.

Lieve Ijeawele - Chimamanda Ngozi Adichie

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!