Mijn moeders strijd: een liefdevol feministisch pamflet

Titel
Mijn moeders strijd
Auteur
Murat Isik
Uitgeverij
Ambo|Anthos
Jaar
2020
Pagina's
160

In Mijn moeders strijd vertelt Murat Isik het ware verhaal van zijn moeders emancipatiestrijd, nadat hij haar al eerder model liet staan voor de moederfiguur in zijn prijswinnende roman Wees onzichtbaar. Dit boek is zo eerlijk en prachtig geschreven. Wat vooral weet te raken is de trots die doorheen de pagina’s klinkt. En na het lezen kun je alleen maar concluderen dat die trots meer dan terecht is. Wat een geweldig sterke vrouw is Aynur; een vrouw die van kinds af aan ten strijde trok en haar eigen dromen wist te verwezenlijken. Ontzettend inspirerend.

Ik vond het echt verschrikkelijk om een meisje te zijn in het dorp. Meisje-zijn maakte van mij een ongelukkig kind.

Verloren grond - Murat Isik - wees onzichtbaar

Van Baltaş tot de Bijlmer

Begin jaren vijftig wordt Murat Isiks moeder Aynur geboren in Baltaş, een conservatief Zaza-dorp in Oost-Turkije. Haar ouders investeren alles in hun zoon, aangezien ze van plan zijn hun dochters uit te huwelijken. De meisjes worden voorbereid op hun leven als echtgenoot en mogen bijvoorbeeld op jonge leeftijd al niet meer met jongens spelen. Na een verwoestende aardbeving verhuist Aynur naar het westerse Izmir, waar haar broer haar tewerkstelt als huishoudelijke hulp. Hier hoort ze voor het eerst over gelijke rechten voor man en vrouw. Door keer op keer de door haar broer gekozen huwelijkskandidaten af te wijzen, komt ze voor het eerst in verzet. Tot de druk zo hoog oploopt dat ze wel moet trouwen en ze twee kinderen krijgt.

De moderne man die mijn vader veinsde te zijn, wandelde maar al te graag verder over het conservatieve pad dat anderen lang voor hem hadden aangelegd, maar dat mijn moeder al sinds haar kinderjaren in het dorp probeerde te ontvluchten.

Begin jaren tachtig besluit het gezin, vanwege een aanhoudende economische crisis, naar Nederland te vluchten. Ze komen terecht in de Amsterdamse Bijlmer. In eerste instantie kom Aynur hierdoor in een sociaal isolement terecht. Maar tegen alle verwachtingen in besluit Aynur zich te emanciperen, waardoor ze zich van de vrouwen en moeders in haar omgeving onderscheidt. Terwijl de man des huizes weinig enthousiasme toont om bij de maatschappij betrokken te raken, besluit Aynur taalcursussen te volgen en te solliciteren. Na jaren hard werken lukt het haar een vaste baan te vinden en heeft ze een sociaal netwerk opgebouwd. Waarom deed ze dat en voor wie voerde ze haar strijd? En welke invloed heeft schrijver en vrouwenactivist Duygu Asena op haar gehad?

Van boekenweekessay tot uitgebreide editie

Jaren geleden vroeg Aynur aan haar zoon om een boek te schrijven over haar leven. Toen Murat Isik de vraag kreeg om het Boekenweekessay te schrijven bij het thema ‘De moeder, de vrouw’, zag hij eindelijk de kans om haar levensverhaal neer te pennen. Wie het autobiografische Wees onzichtbaar heeft gelezen, heeft al flarden meegekregen van haar bewogen leven. Zoals het opgroeien in een klein dorp in Turkije, de verhuizing naar Izmir en hoe ze met haar man en kinderen uiteindelijk via Duitsland in de Bijlmer belandt. Mijn moeders strijd, dat helemaal non-fictie is, laat je echter meer dan ooit beseffen dat deze sterke vrouw een hard en moeilijk leven heeft gehad.  Dit heeft haar echter nooit tegengehouden om te strijden tegen de patriarchale maatschappij.

Mijn solidariteit met mijn moeders emancipatiestrijd heeft van mij een feminist gemaakt.

Vol liefde schrijft Murat Isik over zijn moeder, de torenhoge verwachtingen van haar familie, haar geloof, huwelijk en scheiding. Over ongelijkheid tussen man en vrouw. Vanaf de citaten waar het boek mee opent – wijze woorden van Maya Angelou en Chimamanda Ngozi Adichie – weet je dat je een feministisch pamflet in handen hebt. Murat Isik heeft in Mijn moeders strijd ook aandacht voor de relatie tussen zijn moeder en hijzelf. Hij beschrijft hoe hij altijd aan haar kant heeft gestaan en hoe dit ervoor gezorgd heeft dat hij zelf ook een feminist is. Door ook zichzelf bloot te geven, maakt de auteur de cirkel rond in Mijn moeders strijd.

Mannen die van zichzelf niet macho hoeven zijn en wél uiting kunnen geven aan hun gevoelens, zullen niet geneigd zijn vrouwen als het zwakke en ‘te overweldigen’ geslacht te zien.

Al eerder las ik het boekenweekessay Mijn moeders strijd, maar deze uitgebreide editie is absoluut de moeite waard. Wat een ongelooflijke levensverhalen hebben de moeder en grootmoeder van Murat Isik. Wat een krachtige vrouwen en wat een bijzondere familie. Ik ben de auteur dankbaar dat hij dit met ons, de lezers, heeft willen delen.

Mijn moeders strijd - Murat Isik

Met dank aan VBK België voor het recensie-exemplaar.

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!