Veenland: magisch realistische verhalenbundel over taal en sterke vrouwen

Titel
Veenland
Oorspronkelijk
Fen
Auteur
Daisy Johnson
Vertaling
Callas Nijskens
Uitgeverij
Koppernik
Jaar
2019
Pagina's
224

Veenland (Fen) is een bijzondere verhalenbundel van Daisy Johnson. Net als in haar roman Everything Under speelt de natuur en het Britse landschap een grote rol in het verhaal. Het moerasgebied van Engeland is bijna een personage in het grote geheel. Veel van de verhalen krijgen bovendien een magisch realistisch tintje. Toch is het herkenbaarheidsgehalte hoog. Dit zit vooral in de relatie tussen mensen en de onderlinge dialogen. De schrijfstijl van Johnson is bovendien prachtig: veel van de zinnen zou ik in willen lijsten. Tegen het einde van de bundel zakt het boek helaas wat in – de laatste verhalen wisten mij minder te raken en leken ook minder poëtisch geschreven. Desalniettemin een heerlijke verzameling verhalen over sterke vrouwen en de kracht van taal.

Daisy Johnson

Sterke vrouwen

In het verhaal ‘Blood Rites’ gaan drie vrouwen, pas van Parijs naar Engeland verhuist, op mannenjacht. Letterlijk en zonder goede bedoelingen. De mannen zijn voor hen geen afleiding of een gezellige avond. Nee, de mannen zijn hun voedsel.

When we were younger we learnt men the way other people learnt languages or the violin.

De dames pikken een man op in de lokale pub. Hij verwacht een gezellige date, maar dat staat niet op de agenda van de vrouwen. Aan het eind van de avond is er niets dan een hoopje botten van de vriendelijke dierenarts over. De dames hebben volle magen en zijn voldaan. Maar niet voor lang. Via het internet wordt er een nieuwe man naar het huis gelokt. Hem wacht hetzelfde lot. Toch is hij niet helemaal van de aardbodem verdwenen. De vrouwen merken namelijk dat ze karaktertrekken van de opgegeten mannen overnemen.

Waar het kannibalisme van de vrouwen misschien een stapje uit de realiteit is, stelt Daisy Johnson in dit verhaal wel de band tussen man en vrouw aan de kaak. Waarom is de man normaal gezien degene die jaagt en de overhand neemt? Wat gebeurt er als mannen eens in de slachtofferrol geduwd worden?

Meer dan eens zien we dit thema terug in de bundel. Johnson’s vrouwen laten zich niet overmeesteren of in een hoekje dwingen. Ze breken los uit het stereotiep. Nora Marlow Carr uit ‘Language’ is bijvoorbeeld goed in hoofdrekenen, weet alles over string theory en heeft een fotografisch geheugen. Dat ze niet aan het heersende schoonheidsideaal voldoet, houdt haar niet tegen de man van haar dromen te strikken. De vrouwen van Daisy Johnson maken hun eigen keuzes. Ze laten zich door niets of niemand tegenhouden. Zo ook in het verhaal ‘Starver’, waarin het ik-personage getuige is van de strijd die zus Katy aangaat met voedsel. Van de ene op de andere dag weigert ze te eten.

I’m stopping eating, she said. I started today.

Veenland - Fen - Daisy Johnson

De kracht van taal

In Veenland onderzoekt Daisy Johnson de kracht van taal. In het verhaal ‘Language’ gebruikt ze woorden als agressor. Wat als taal fysiek pijn kan doen? Als woorden, klanken en letters tot misselijkheid en hoofdpijn leiden? Als het van kwaad tot erger gaat?

In ‘A heavy devotion’ zijn herinneringen de speelbal van Johnson. In dit bijzondere verhaal neemt een jongetje van baby af aan de herinneringen van zijn moeder over. Zij vergeet en vergeet, terwijl hij alle informatie tot zich neemt. Wanneer hij ouder wordt en beseft wat hij gedaan heeft, geeft hij mondjesmaat een aantal herinneringen aan haar terug. Alleen de goede. Tenminste, dat hoopt ze toch.

Het moederschap komt ook terug in ‘How to lose it’, waarin moeder en dochter terugkijken op het verliezen van hun maagdelijkheid. Hoewel dit verhaal wat plots eindigt, vind ik het heerlijk om te zien dat Daisy Johnson er geen doekjes om windt. Haar vrouwelijke personages zijn niet alleen sterk, stoer en out of the stereotype, maar ook open over seks.

Veenland - Fen - Daisy Johnson

Seksualiteit

Dat seks ook een grote rol speelt in een verhaal met de titel ‘How to fuck a man you don’t know’ is waarschijnlijk geen verrassing. De thematiek van dit verhaal is dat echter wel. Veel meer dan over one night stands lijkt dit verhaal te gaan over liefde en relaties. Over de sleur en soms ook vreemdgaan. De manier waarop Johnson over relaties schrijft heeft iets heel herkenbaars. Wie plast er thuis niet met de deur open?

He does not like it when you piss with the door open.

Niet alleen de personages van Daisy Johnson zijn stereotiep doorbrekend. Ook haar kijk op seksualiteit is heel verfrissend. In ‘A bruise the shape and size of a door handle’ schrijft ze bijvoorbeeld:

I like cocks, she said, but I’m trying to be bisexual, even if it doesn’t take. I think, in this day and age, it’s wrong to be straight.

Daisy Johnson

Magisch realisme

In ‘A bruise the shape and size of a door handle ‘ krijgt de bundel overigens niet voor het eerst een magisch realistisch tintje. Het huis waar Salma woont, krijgt gevoelens voor haar. Verregaande gevoelens, zo blijkt wanneer Salma een relatie krijgt. Jaloezie is nooit mooi, ook niet als het van een huis afkomstig is.

Give a house half a chance and it’ll answer back.

Daarnaast wordt de relatie tussen mens en dier meer dan eens onderzocht in Veenland, vaak in combinatie met magisch realistische elementen. Zo gaat ‘The superstition of albatross’ over het bijgeloof van een zeeman, terwijl in ‘The lighthouse keeper’ de relatie tussen een vrouw en een vis centraal staat. In ‘The scattering’, een kortverhaal in drie delen, verandert de overleden broer van het hoofdpersonage in een vos.

There was a time she had more than one brother.

Daisy Johnson heeft een geheel eigen stem. De verhalen in Veenland zetten sterke vrouwen in de spotlight en onderzoeken de kracht van taal. De natuur en het landschap spelen een belangrijke rol in elk van de verhalen. Magisch realisme is een middel voor Johnson om haar verhalen een onverwachte wending te geven. Toch voelen de personages echt en zijn ze taboedoorbrekend in hun opvattingen en gedragingen. Veenland is een prachtig debuut waarin verschillende genres elkaar raken.

Veenland - Fen - Daisy Johnson

Hoewel er een Nederlandse vertaling is verschenen, las ik Fen in het Engels.

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!