Heimwee naar een andere wereld: verhalen over de verdorven mens

Titel
Heimwee naar een andere wereld
Oorspronkelijk
Homesick for Another World
Auteur
Ottessa Moshfegh
Vertaling
Tjadine Stheeman
Lidwien Biekmann
Uitgeverij
Hollands Diep
Jaar
2019
Pagina's
254

Heimwee naar een andere wereld bundelt kortverhalen rond ietwat onaangename personages, meestal eenlingen. Ze zijn (sociaal) onhandig, maar verlangen wel degelijk naar contact met anderen. Ze willen misschien wel hun leven beteren, maar dan zonder er al te veel moeite voor te doen. Als geen ander kunnen de personages van Ottessa Moshfegh zichzelf bedriegen. Hoewel dat misschien wat zwaar klinkt, speelt humor een grote rol in Heimwee naar een andere wereld. Moshfegh doet de lezer luidop lachen. Onder die humor zit echter een onaanraakbare, onheilspellende sfeer verborgen.

Heimwee naar een andere wereld - Ottessa Moshfegh

Als het leven niet gemakkelijk is

Ondanks de scherpe humor van Ottessa Moshfegh is Heimwee naar een andere wereld geen boek om vrolijk van te worden. Tragikomisch is misschien het juiste woord om de sfeer van haar verhalen te schetsen. De hoofdpersonages – sukkels, eenzame en lelijke mensen – leiden getormenteerde levens. Vaak omdat ze het er zelf naar maken. Zo omringt Larry uit ‘Geen plek voor nette mensen’ zich na de dood van zijn vrouw alleen nog maar met volwassenen met een verstandelijke beperking, staat juffrouw Mooney uit ‘M’n leven beteren’ meestal dronken voor de klas (en vindt ze het vreemd dat haar leerlingen niets van wiskunde snappen) en houdt de ik-persoon uit ‘Malibu’ er naast bizarre seksuele voorkeuren ook een doodsverlangen op na.

Ik zeg niet dat hij een halvegare was. Hij was gewoon net als ik: van echt mooie dingen kreeg hij een doodsverlangen. Dat hebben sommige slimme mensen nu eenmaal.

Een walgelijke schoonheid

Ik ben een snelle lezer, maar dat was met Heimwee naar een andere wereld niet het geval. Vaker dan me lief was legde ik het boek weg, omdat ik geen zin had in weer een deprimerende of sombere kennismaking met een vreemde figuur – waardoor het lezen van de bundel bijna twintig dagen in beslag nam. Het is absoluut een verdienste van de schrijfster dat ze me zo’n ongemakkelijk gevoel wist te geven met haar verhalen. Een aantal van de behoorlijk grafische seksscènes gaven me zelfs een gevoel van walging.

Mijn lokaal was beneden, naast de koffiekamer van de nonnen. ‘s Ochtends maakte ik gebruik van hun wc om te kotsen.

Toch weet Moshfegh het walgelijke naadloos te vervlechten met humor, mededogen en soms zelfs schoonheid. Ik vond dan ook ook hele mooie en grappige verhalen terug in het boek, waaronder openingsverhaal ‘M’n leven beteren’ en ‘Geen plek voor nette mensen’. Vooral dat tweede verhaal maakt nederig en laat je met een andere blik naar de wereld kijken.

Ik had nauwelijks nog contact met mensen die niet zwakzinnig waren. En als ik dat wel had, viel het me op hoe pretentieus en ongedurig ze waren, altijd hun woorden aan het wikken en wegen, altijd de zaken mooier voorstellen dan ze waren. Iedereen was zo obsessief bezig begrepen te worden.

Ottessa Moshfegh
“Mijn zus heeft Heimwee naar een andere wereld gelezen. Ze zei dat er een waarschuwing op het boek moest staan.” Ottessa Moshfegh vertelde in Passa Porta bookshop over de reacties op haar oeuvre.

Het toppunt van nep

In ‘De plaatsvervanger’ herkende ik de genialiteit van Ottessa Moshfegh zoals ik deze ook zag in Mijn jaar van rust en kalmte. Het 28-jarige hoofdpersonage heeft een wel heel bijzonder baantje: ze is plaatsvervangend vice-president van een groot bedrijf. Dat betekent dat ze netjes in mantelpak naar belangrijke meetings gaat en de (lelijke) echte president van het bedrijf buiten schot blijft. De perfecte combinatie van absurdisme en ironie.

Slotverhaal ‘Een heerlijke wereld’ leest als een luguber sprookje (en deed zelfs een beetje denken aan de kortverhalen van Daisy Johnson). Heerlijk griezelen in ieder geval. Van zowel ‘Een heerlijke wereld’ of ‘De plaatsvervanger’ zou ik graag een compleet boek lezen, maar aan deze bundel houdt ik voornamelijk gemengde gevoelens over.

Ottessa Moshfegh durft te schrijven over onsympathieke klootzakken, dronkaards en eenzame mensen. Hierdoor geeft Heimwee naar een andere wereld de lezer soms een ongemakkelijk gevoel. Gelukkig is daar dan altijd nog de eigenwijze, humoristische vertelwijze die je tussen golven van walging ook weer aan het lachen weet te maken of je zelf op de schoonheid van het leven wijst. Een bijzondere leeservaring.

Heimwee naar een andere wereld - Ottessa Moshfegh

Met dank aan L&M Books voor het opsturen van een recensie-exemplaar!

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!